اهمیت نخ دندان و فلوراید در سلامت دندان

برای داشتن دندان‌هایی سالم و تمیز، باید نکات مختلفی را مد نظر داشته باشید. متاسفانه یکی از اشتباهاتی که اغلب افراد دچار آن می‌شوند، این است که تصور می‌کنند زدن مسواک به تنهایی برای حفظ سلامت دندان کافی‌ست. ما در این مقاله به دو مقوله‌ی مهم یعنی استفاده از نخ دندان و همچنین اهمیت فلوراید می‌پردازیم .

نخ دندان و نکات مهم در استفاده از آن

کشیدن نخ دندان و مسواک زدن به شما کمک زیادی می‌کنند. یکی از مهم‌ترین نتیجه‌های این امر رفع بودی بد دهان است. اجازه بدهید در یک لیست فواید مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را خلاصه کنیم :

• جلوگیری از بوی بد دهان
• تمیزی و سفیدی دندان‌ها
• جلوگیری از ایجاد پوسیدگی دندان
• پیشگیری از بیماری‌های لثه و کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان

اما نکته‌ی مهم در انجام این کارها، ترتیب آن‌هاست. این‌ که آیا مهم است ابتدا نخ دندان بکشیم یا مسواک بزنیم؟ آیا عدم رعایت نظم مورد نظر می‌تواند اثرات آن را کاهش دهد؟

نخ دندان را قبل از مسواک بکشیم یا بعد از آن؟

کشیدن نخ دندان بسیار مهم است. این کار باعث می‌شود که پلاک و مواد غذایی بین دندان‌ها برداشته شده و پاک شوند. شاید مسواک زدن باعث شود که بقایای غذا تمیز شوند، اما یک مسواک نمی‌تواند به فضای بین دندان‌ها دسترسی داشته باشد. همین موضوع است که استفاده از نخ دندان را بدل به یکی از ضرورت می‌کند.
این سوالی‌ست که برخی از کنار آن به سادگی می‌گذرند. اما شاید برایتان جالب باشد که این مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع بهتر است ابتدا نخ دندان بکشید و سپس مسواک بزنید. چرا؟ خواهیم گفت.
مسئله این است که شما با مسواک زدن سطوح درون دهان خود را تمیز می‌کنید. اما وقتی بعد از مسواک زدن نخ دندان می‌کشید پلاک‌ها و بقاهای غذاها از لای دندان‌ها خارج شده و به سطوحی که تمیز کردید می‌رسد و تا دفعه‌ی بعدی که مسواک می‌زنید در دهانتان باقی می‌ماند. اما اگر ابتدا نخ دندان بکشید و بعد مسواک بزنید، دندان‌ها و دهان‌تان به طور کامل تمیز می‌شود. جالب این‌جاست که در یک تحقیق که در سال 2018 به انجام رسید ثابت شد که وجود فلوراید در سطح نخ دندان می‌تواند فواید بیشتری برای دندان‌تان داشته باشد.

نخ دندان و جلوگیری از بیماری لثه

تمیز شدن بین دندان‌ها و باقی نماندن ذرات غذا و پلاک‌ها از پوسیده شدن آن‌ها و جمع شدن باکتری بر روی لثه‌ها و سطح دندان جلوگیری می‌کند. عدم رعایت این موضوع می‌تواند باعث بروز بیماری‌های لثه شود. در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید.

• بوی بد دهان
• لثه های متورم و قرمز
• دندان لق
• خونریزی لثه

استفاده مرتب از نخ دندان باعث می‌شود که پلاک دندان در جای خود سفت نشود. سفت شدن این پلاک‌ها حدود 24 تا 36 ساعت طول می‌کشد. به همین دلیل است که توصیه می‌شود هر روز از نخ دندان استفاده کنید .

چگونه از نخ دندان استفاده کنیم؟

برای استفاده از نخ دندان چیزی در حدود 30 تا 40 سانتی متر آن را جدا کنید. این باعث می‌شود تا هم بتوانید نخ را به خوبی با انگشتان خود بگیرید. همچنین بلندتر بودن نخ دندان باعث می‌شود بتوانید از فواصل مختلف روی آن برای پاک کردن لای دندان‌های مختلف استفاده کنید. این موضوع به این‌که هر دندان را با بخش تمیزی از نخ دندان پاک کنید و لای دندان‌تان تمیزتر باشد.

نخ دندان را به آرامی استفاده کنید و مواظب باشید که به لثه خود آسیب وارد نکنید. سعی کنید یک ریتم برای خود انتخاب کنید که برایتان بدل به یک نظم شود و بتوانید همواره همه‌ی دندان‌ها را بدون جا انداختن نخ بکشید. مثلاً اول می‌توانید دندان‌های وسط بالا را تمیز کنید و سپس قسمت‌های چپ و راست را نخ دندان بکشید. بعد از آن می‌توانید به سراغ دندان‌های ردیف پایین بیاید.

نخ دندان را با انحنا و به شکل C نگاه دارید و در جهت‌های مختلف بکشید تا کناره‌های دندان‌تان به خوبی تمیز شود. در هنگام نخ دندان کشیدن آن را به آرامی بر روی لثه‌ی خود بکشید تا آن را ماساژ داده و تمیز کرده باشید. بعد از تمام شدن کار دهان‌تان را آب بکشید و سپس مسواک زدن را شروع کنید.

فلوراید و فواید آن برای دهان و دندان

فلوراید یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در آب شیرین و شور وجود دارد. این ماده فواید بسیار زیادی در زمینه دندانپزشکی و سلامت دهان و دندان دارد. از جمله فواید این ماده معدنی برای دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• بالا بردن استحکام دندان
• افزایش مقاومت دندان در برابر پوسیدگی
• فلوراید می‌تواند پوسیدگی را کنترل کرده و حتی فرآیند آن را معکوس کند
• جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر

اغلب خمیردندان‌ها حاوی فلوراید هستند. چرا که استفاده از فلوراید روشی آسان و ارزان برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌هاست. همچنین در برخی موارد مقدار بسیار محدودی فلوراید به منابع آب شهری افزوده می‌شود.

روش‌های استفاده از فلوراید

فلوراید را می‌توانید به دو صورت برای افزایش سلامت دهان و دندان خود استفاده کنید. اولین مورد استفاده از آن به صورت موضعی و سطحی و روش دوم مصرف خوراکی آن است. روش اول را می‌توانید در هر سنی مورد استفاده قرار دهید. اما برای تاثیر روش دوم تنها تا حدود 9 سالگی فرصت دارید.

فلوراید موجود در آب آشامیدنی به هر دو طریق به شما کمک می‌کند و به دندان‌تان می‌رسد. وقتی در حال نوشیدن آب هستید فلوراید بر روی دندان‌ها قرار گرفته و پس از بلعیدن آن از طریق شریان‌های بدن به دندان‌ها می‌رسد. استفاده از خمیردندان و دهانشویه غلظت فلوراید موجود در دهان را برای مدتی بالا می‌برد و کمک شایانی به حفظ سلامت دندان می‌کند.

ممکن است در صورت مراجعه به پزشک برای افزایش سطح سلامت دندان کودکان به آن‌ها قرص مکمل یا قطره فلوراید تجویز شود.

میزان مصرف فلوراید

این‌که چه میزان فلوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌هایتان مورد نیاز است به عوامل مختلفی بستگی دارد. در واقع تاثیر فلوراید در تامین سلامت دندان و جلوگیری از پوسیدگی و ایجاد حفره در آن به عوامل زیر وابسته است:

• بیوشیمی و خصوصیات بدن شما
• رژیم غذایی
• مقدار مصرف فلوراید
• حفظ نظافت و بهداشت دهان و دندان

به همین دلیل ممکن نیست شما روزانه مقدار زیادی نوشابه مصرف کنید و توقع داشته باشید فلوراید بتواند به تنهایی جلوی پوسیدگی‌ها را بگیرد. در واقع مصرف شیرینی زیاد، عدم مسواک زدن و نکاتی از این دست دهان شما را به خانه‌ای گرم برای باکتری‌ها تبدیل می‌کنند و احتمال پوسیدگی دندان‌تان را افزایش می‌دهند .

آیا مصرف فلوراید عوارض جانبی دارد؟

بله، درست است که برای این ماده معدنی فواید مختلفی را برشمردیم. اما استفاده‌ی بیش از اندازه‌ی آن می‌تواند عوارضی نیز به همراه داشته باشد. برای مثال فلوروز یکی از عارضه‌هایی‌ست که در صورت مصرف بیش از حد معمول فلوراید اتفاق می‌افتد. این مسئله زمانی پیش می‌آید که فلوراید زیادی را هنگامی که دندان‌تان هنوز در زیر لثه تشکیل نشده است مصرف کنید. علائم این مشکل ایجاد لکه‌های سفید بر روی دندان است.

فلوروز در کودکان زیر 8 سال که هنوز دندان دائمی‌شان به طور کامل در نیامده است اتفاق می‌افتد. مصرف آب زیاد حاوی فلوراید و یا قورت دادن خمیردندان دارای فلوراید در کودکان می‌تواند منجر به این مشکل شود. به همین دلیل بهتر است در هنگام مسواک زدن کودکان نظارت خود را بیشتر کنید. توصیه می‌شود خمیردندان بسیار کمی در هر نوبت از مسواک زدن کودک استفاده کنید.

البته فلوروز نوع دیگری نیز دارد که به جای دندان استخوان‌ها را دچار مشکل می‌کند و دردها و سفتی مفصل از علائم آن است.

برخی تحقیقات عوارض مختلف دیگری را برای فلوراید عنوان کرده‌اند. برخی از آن‌ها را در زیر می‌خوانید :

• بیماری کلیوی
• سرطان استخوان
• آرتروز
• ضریب هوشی پایین در کودکان

اما برخی دیگر از مطالعات این نتایج را بی پایه و اساس می‌دانند.

نکته‌ی طلایی در خصوص فلوراید خمیردندان

بد نیست این نکته را متذکر شویم که بعد از مسواک زدن نیاز نیست دهان خود را آب بکشید. در واقع تنها کافی‌ست کف‌های اضافه دهان‌تان را بیرون بیریزید. آب کشیدن دهان سبب تمیز شدن فلوراید از دهان می‌شود. در حالی که فلوراید بهتر است تا ساعت‌ها بر روی دندان‌تان باقی بماند. همه‌ی ما عادت کرده‌ایم که بعد از مسواک زدن دهان خود را به طور کامل با آب یا دهانشویه تمیز کنیم. اما توصیه می‌کنیم این عادت را کنار گذاشته و بر تمایل‌تان برای آبکشی دهان غلبه کنید.

برای این که حس بهتری داشته باشید و با این موضوع راحت‌تر کنار بیایید کافی‌ست دهان خود را تنها با مقداری آب در حدود یک قاشق چای خوری آب بکشید و سپس تف کنید. برای استفاده از دهانشویه می‌توانید آن را حدود چند ساعت پس از مسواک زدن استفاده کنید.

گاهی استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید کمک بسیاری به سلامت بیشتر دهان و دندان می‌کند. پس از استفاده از این دهانشویه‌ها حدود 30 دقیقه چیزی نخورید و ننوشید.