حقایقی درباره آفت دهان و درمان آن | عوامل ابتلا به آفت دهان و درمان
آفت دهان یکی از مشکلات رایج است که در حیطه‌ی سلامت دهان و دندان افراد با آن مواجهند. در حقیقت می‌توان آن را نوعی بیماری دانست که باعث ایجاد ایجاد زخم‌هایی کوچک در دهان می‌شود. این زخم‌ها معمولاً در بخش داخلی لب‌ها، گونه‌ها و یا بر روی زبان ایجاد می‌شود. آفت دهان به انگلیسی با عنوان aphthous stomatitis شناخته می‌شود. البته گاهی زخم‌های این بیماری با جوش در دهان اشتباه گرفته می‌شوند .
در این مقاله قصد داریم عواملی را که سبب این بیماری می‌شوند مورد بررسی قرار دهیم. ببینیم آیا این بیماری دلیل خاصی دارد؟ چگونه ایجاد می‌شود و راه‌های درمان آن چیست؟
عوامل ابتلا به آفت دهان
دلیل بروز زخم‌های آفتی شامل فعال شدن سیستم ایمنی به واسطه‌ی سلول‌هاست. این زخم‌ها به دلیل عفونت‌های حاد ایجاد نمی‌شوند و به همین دلیل می‌توان گفت که مسری نیستند. در ادامه مهم‌ترین مواردی را که سبب ایجاد این زخم‌ها می‌شوند می‌شناسیم. البته گفتنی‌ست که این عوامل در کودکان و بزرگسالان متفاوت از یکدیگر است. به همین دلیل آن‌ها را به طور مجزا معرفی می‌کنیم .
دلایل زخم آفت دهان در کودکان :
- ضعف در سیستم ایمنی بدن
- فشار و استرس
- ویروس‌ها و باکتری‌ها
- وارد شدن ضربه به دهان
- تغذیه‌ی نامناسب و ناکامل
- آلرژی به برخی مواد غذایی همچون قهوه، شکلات، پنیر، آجیل و مرکبات
- مصرف برخی داروها
علت بروز این بیماری در بزرگسالان اما اغلب به دلیل ویروسی به نام هرپس سیمپلکس است. البته این ویروس سهم کمی در آفت دهان کودکان نیز ندارد. همچنین در برخی موارد می‌توان کم‌خونی را دیگر دلیل ایجاد این زخم‌ها دانست. وجود مشکلاتی همچون مشکلات خونی و همین‌طور بیماری‌های مختلف نظیر بیماری‌های پوستی می‌تواند سبب شود تا آفت در دهان ایجاد شود .
علائم آفت دهان
- هر زخمی که در دهان‌تان ایجاد می‌شود لزوماً آفت دهانی نیست. بهتر است نشانه‌ها و علائم این بیماری را بشناسید تا آن را با موارد دیگر اشتباه نگیرید.
- این زخم معمولاً در دهان، داخل لب‌ها و بخش داخلی گونه‌ها و روی زبان ایجاد می‌شود.
- زخم‌های آفتی دارای یک لایه‌ی زرد هستند که رویشان را پوشانده است. همچنین این زخم‌ها رنگ اصلی قرمزی دارند.
- بروز این زخم‌ها در اغلب موارد و حتی در کودکان بدون تب مشاهده می‌شود.
- طول درمان زخم آفت دهان حدود یک تا دو هفته است.
چند درصد از افراد به آفت دهان مبتلا می‌شوند ؟
می‌توان گفت تقریباً 20 درصد افراد در طول زندگی در معرض این بیماری قرار دارند. میزان شیوع آفت دهان در میان زنان و دختران و همین‌طور در طبقات مرفه جامعه از نظر اقتصادی کمتر مشاهده شده است. نمی‌توان نژاد را عاملی در تقویت یا کاهش قدرت این بیماری دانست. آفت دهان ممکن است از کودکی شروع شود. اما اغلب زخم آفت دهان در دهه‌های دوم و سوم زندگی با افزایش سن کمتر دیده می‌شود .
درمان آفت دهان
آفت دهان معمولاً به عنوان بیماری شدید شناخته نمی‌شود و نیازی به درمان ندارد و زخم‌ها به مرور زمان بهبود می‌یابند. اما مسئله این است که در برخی مواقع شدت درد سبب می‌شود تا برخی داروها برای تسکین به کار بروند. به همین منظور از کرم‌های موضعی دارای بنزوکائین نظیر Zilactin-B استفاده می‌شود.
به ندرت ممکن است از داروهای سایمتیدین (Tagamet) یا داروهای خوراکی استروئید استفاده شود. البته این موضوع تنها برای زخم‌هایی که به سرعت و به طور مداوم دوباره ایجاد می‌شوند صدق می‌کند. برخی از آفت‌ها که طول درمان‌شان بسیار طولانی می‌شود و همچنین در مواردی که آفت دهان همراه با تب است، نیاز به مراقبت‌های پزشکی بیشتری دارند. این مسئله در خصوص زخم آفت دهانی مکرر امری رایج است. چرا که در چنین آفت هایی احتمال بروز عفونت ثانویه وجود دارد.
درمان آفت دهان کودکان
در خصوص کودکان گاهی حساسیت بیشتری برای درمان آفت وجود دارد. به همین دلیل به این موضوع بیشتر می‌پردازیم. ابتدا بیایید بررسی کنیم که به چه روش‌هایی می‌توان آفت را در کودکان تشخیص داد. البته پزشک کودک می‌تواند با توجه به سابقه‌ی سلامت و بهداشتی کودک با یک معاینه‌ی فیزیکی آفت را تشخیص دهد. اما برای رد عوامل و احتمالات دیگر ممکن است چنین آزمایش‌هایی بر روی کودک انجام شوند:
- آزمایش خون
- بیوپسی زخم (برداشتن تکه‌ای از زخم و بررسی سلول‌های آن زیر میکروسکوپ)
روش‌های درمان آفت دهان کودک
در درمان آفت دهان کودک نیز هدف در حقیقت کاهش درد است. البته درمان در این زمینه نیز وابستگی زیادی به شدت بیماری دارد.
این روش‌ها را می‌توانید خودتان به کار بگیرید تا کودکتان درد کمتری را تحمل کند :
- نوشیدن مایعات زیاد
- استفاده از استامینوفن برای کاهش تب و درد
- رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان
- مصرف داروهای موضعی برای کاهش درد زخم‌ها
- استفاده از دهانشویه برای کاهش درد
- عدم مصرف غذاهای تند، شور و یا اسیدی
در برخی موارد در صورت مشاهده‌ی علائم زیر بهتر است حتماً به پزشک مراجعه کنید .
- درد بسیار شدید
- تداوم زخم‌ها بیش از چند هفته
- بزرگ بودن اندازه زخم‌ها
- تکرار بیش از اندازه و مداوم زخم‌ها
پیشگیری از آفت دهان
نکته‌ی بسیار حائز اهمیت در خصوص انواع بیماری‌ها، توجه به نکاتی‌ست که سبب پیشگیری از بروز آن‌ها می‌شود. برای آن‌که به آفت دهان مبتلا نشوید نیز می‌توانید به نکات زیر توجه کنید و با رعایت آن‌ها احتمال ابتلا به این بیماری را به حداقل برسانید :
- حفظ سلامتی دهان و دندان به کمک مسواک و استفاده از نخ دندان.
- کاهش استرس و دوری از شرایط استرس‌زا.
- غذاهایی را که بعد از خوردنشان به آفت مبتلا می‌شوید را شناسایی کنید و آن‌ها را مصرف نکنید.
- از جویدن آدامس، خوردن غذاهایی با ادویه زیاد خودداری کنید.
